علوم اجتماعی
ماکان آریا پارسا؛ محمدرضا دلوی اصفهان
چکیده
هدف: با توجه به اهمیت کارآفرینی در عصر متاورس به‌ویژه با رویکرد آینده پژوهی، پژوهش حاضر با هدف استقرار الگوی کارآفرینی با رویکرد آینده پژوهی در عصر متاورس در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات انجام شد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمّی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه‌ها ...
بیشتر
هدف: با توجه به اهمیت کارآفرینی در عصر متاورس به‌ویژه با رویکرد آینده پژوهی، پژوهش حاضر با هدف استقرار الگوی کارآفرینی با رویکرد آینده پژوهی در عصر متاورس در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات انجام شد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا آمیخته (کیفی-کمّی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه‌ها و مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات بودند که طبق اصل اشباع نظری 17 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش کمّی کارکنان و مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات در 29 کلان شهر کشور ایران به تعداد 45331 نفر بودند که طبق فرمول کوکران حجم نمونه 184 نفر محاسبه و با توجه به ریزش‌های احتمالی 200 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش در بخش‌های کیفی و کمّی به‌ترتیب مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و پرسشنامه محقق‌ساخته (51 گویه‌ای) بودند که روایی مصاحبه‌ها با روش مثلث‌سازی تایید و پایایی آن با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 88/0 محاسبه شد و روایی صوری پرسشنامه با نظر خبرگان تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 92/0 محاسبه شد. داده‌های بخش کیفی با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی بر اساس نظریه داده‌بنیاد در نرم‌افزار MAXQDA-2018 و داده‌های بخش کمّی با روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS-23 و SMART PLS-4 تحلیل شدند.یافته‌ها: یافته‌های بخش کیفی نشان داد که استقرار الگوی کارآفرینی با رویکرد آینده پژوهی در عصر متاورس در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات دارای 293 مفهوم، 47 مقوله فرعی و 17 مقوله اصلی در 6 بعد بود؛ به‌طوری که بعد شرایط علّی شامل 11 مقوله فرعی در 4 مقوله اصلی تعادل میان اکتشاف فرصت و ایجاد مزیت رقابتی، توسعه نوآوری، چشم‌انداز رشد و بهره‌مندی از رویکردهای علمی و استراتژیک، بعد شرایط زمینه‌ای شامل 6 مقوله فرعی در 2 مقوله اصلی رویکرد تنظیمی و رویکرد شناختی- هنجاری، بعد شرایط مداخله‌گر شامل 6 مقوله فرعی در 3 مقوله اصلی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور در مسائل اشتغال‌زایی و کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات، تحرک انگیزشی مسائل مادی و معنوی و پویایی سازمان، بعد پدیده محوری شامل 5 مقوله فرعی در 2 مقوله اصلی ساختار سازمانی کارآفرینی و سیاست‌های سازمانی کارآفرینی، بعد راهبردها شامل 11 مقوله فرعی در 4 مقوله اصلی داشتن تفکر استراتژیک، اقدامات آینده‌نگر، بهبود فرآیندهای کاری و استفاده از آموزش و مدیریت دانش و بعد پیامدها شامل 8 مقوله فرعی در 2 مقوله اصلی رونق و شکوفایی اقتصاد و توسعه هدفمند جامعه بود. همچنین، یافته‌های بخش کمّی نشان داد که تعداد 32 پرسشنامه مفقوده وجود داشت و تحلیل‌های بخش کمّی برای 178 نفر انجام شد. بر اساس تحلیل‌ها همه ابعاد دارای بار عاملی و میانگین واریانس استخراج‌شده بالاتر از 50/0 و پایایی بالاتر از 70/0 بودند. افزون بر آن، استقرار الگوی کارآفرینی با رویکرد آینده پژوهی در عصر متاورس در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات دارای برازش قابل قبولی بود و در الگوی مذکور شرایط علّی بر پدیده محوری؛ پدیده محوری، شرایط زمینه‌ای و شرایط مداخله‌گر بر راهبردها و راهبردها بر پیامدها اثر مستقیم و معنادار داشت (001/0P<).بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر درباره استقرار الگوی کارآفرینی با رویکرد آینده پژوهی در عصر متاورس در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری اطلاعات دارای تلویحات کاربردی بسیاری برای متخصصان و برنامه‌ریزان شرکت‌های دانش‌بنیان به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات است و آنان بر اساس نتایج این پژوهش می‌توانند گام موثری در جهت اشتغال‌زایی و استقرار کارآفرینی در عصر متاورس بردارند.
